سلامت دهان و دندان:
محل های شایع پوسیدگی: شیارهای سطح جونده سطوح بین دندانی طوق دندان یا ناحیه اتصال لثه با دندان مواد قندی باعث ایجاد پوسیدگی میشوند: مواد قندی غذای مورد علاقه میکروبها است. و هر بار که غذای شیرینی مصرف می‌نمائیم میکروبهای موجود در پلاک، اسیدهائی تولید میکنند که باعث پوسیدگی دندانها میشود. به خوراکی ها و موادی که در بین وعده های اصلی مصرف می شوند میان وعده گفته می شود0 میان وعده ها: با توجه به اینکه برای تامین نیاز بدن به میان وعده نیاز داریم باید بدانیم چه موادی مصرف کنیم که هم نیاز بدن را تامین کنند هم به سلامت دندان ها کمک کنند و باعث ایجاد پوسیدگی نشوند.به خوراکی ها و موادی که در بین وعده های اصلی مصرف می شوند میان وعده گفته می شود و بد ترین نوع آن ها شیرینی و شکلات و چیپس و پفک میباشد و مناسبترین میان وعده ها تخم مرغ،پنیر،مغز ها و پروتئین های گیاهی و میوه های سخت مانند هویج و سیب میباشد مواد قندی غیرضروری را کمتر مصرف نموده یا اصلاً مصرف نکنیم. دفعات مصرف مواد قندی را کاهش دهیم هر چه دفعات مصرف مواد قندی کمتر باشد دندانها کمتر پوسیده میشوند.به حداقل رساندن مصرف انواع کیکها، شیرینی‌ها، مرباها، آب‌نباتها، آدامسها، شکلاتها و... مواد قندی را در زمان مناسب(همراه وعده های غذایی) مصرف کنیم نه در بین وعده‌های غذایی. مصرف قطره اهن و تغییر رنگ دندان ها:دلیل سیاه شدن دندان کودکان پس از مصرف قطره آهن، یون آهنی است که نفوذپذیری بالایی دارد.اما باعث ایجاد پوسیدگی در دندان های شیری نمی شود و باعث تغیر رنگ آن ها میشود.هنگام استفاده از قطره آهن باید از قطره‌چکان استفاده شده و قطره در ناحیه انتهایی دهان ریخته شود تا به دندانها نفوذ نکند.فلوراید و روشهای مختلف استفاده از آن:فلوراید چیست:یک ماده طبیعی است که باعث افزایش مقاومت دندان ها در برابر پوسیدگی می شود.این ماده معمولا از راه آب آشامیدنی و کمتر از آن با غذاهای دریایی مثل ماهی و میگو،چای،بعضی میوه ها و ... به بدن انسان می رسد.میزان مناسب فلوراید آب آشامیدنی 7.-1.2 میلی گرم در لیتر میباشد.نحوه تاثیر فلوراید بر روی دندان ها:1-مصرف فلوراید سبب ورود آن به عاج و مینای دندان های رویش نیافته می شود و باعث استحکام و افزایش مقاومت آن در برابر پوسیدگی میگردد.2-فلوراید مصرفی به داخل بزاق ترشح می شود که اگر چه غلظت بزاقی آن کم است ،غلظت آن در پلاک میکروبی زیاد بوده و سبب کاهش تولید اسید می شود که خود باعث کاهش پوسیدگی دندانی می گردد.روش های مختلف استفاده از فلوراید:الف)روشهای موضعی:دهانشویه سدیم کلرایدخمیر دندان حاوی فلورایدژل و وارنیش فلورایدروش های موضعی فلوراید ( دهانشویه، خمیر دندان، ژل و وارنیش...)باعث ورود آن به ساختمان دندان شده و در محکم شدن ساختمان دندان موثر است.فلوراید باعث کاهش بروز پوسیدگی در دندان های شیری به میزان 40تا50%و در دندان های دائمی به میزان 50تا60% می شود.روش های خوراکی:افزودن فلوراید به آب آشامیدنیافزودن فلوراید به نمک،شیر و ...استفاده ازقرص و قطره فلورایدموثر ترین راه پیشگیری از پوسیدگی دندانی،افزودن فلوراید به آب آشامیدنی جامعه میباشد.وارنیش فلوراید:ماده وارنیش فلوراید باعث جلوگیری از پوسیدگی دندان های کودکان میشود که در کودکان زیر 14 سال قابل استفاده است و توسط بهورز و مراقبین سلامت در مراکز بهداشتی و مدارس قابل انجام است جهت اثر بخشی این ماده باید حداقل دوبار در سال از آن استفاده گرددقبل از فلوراید تراپی با وارنیش باید دندان های کودکان به خوبی مسوا ک زده شودبعد از استفاده از وارنیش فلوراید حداقل 2 تا4 ساعت از خوردن و آشامیدن باید پرهیز شودکودک تا روز بعد نباید از مسواک یا نخ دندان استفاده کند تا وارنیش زمان کافی را جهت تماس با دندان داشته بایدمعاینات دندانپزشکی:به طور متوسط هر فرد در طول سال به 2-3 مرتبه مراجعه به دندانپزشک نیاز دارد.در هر ویزیتی که خود والدین به دندانپزشک مراجعه میکند بهتر از کودک را نیز جهت آشنایی و عادت به محیط مطب و کار دندانپزشکی به همراه داشته باشد اما اولین ویزیت نوزاد توسط دندانپزشک در زمان اولین رویش دندان شیری یعنی 6 ماهگی است که دندانپزشک علاوه بر نحوه رویش دندان ها توصیه های لازم برای بهداشت و مراقبت از دندان به والدین را نمایند.در کودکان 3 تا 6 سال ویزیت دندانپزشک بصورت سالی یکبار میباشد. مادران باردار باید در طول دوران بارداری حداقل سه بار به دندانپزشک مراجعه نمایند و با توجه به تغییرات هورمونی و بی حوصلگی و گرایش مادران بار دار به مصرف بیشتر شیرینیجات و تنقلات رعایت بهداشت دهان و دندان امر ضروری میباشدفیشور سیلنت:فیشور سیلنت به معنای مسدود کردن شیار های دندانی توسط شیار پوش می باشدشیار ها و فرو رفتگی های عمیق سطح جونده دندان ها جزءمناطق مستعد شروع پوسیدگی های دندانی شناخته شده اند و با موهای مسواک به راحتی قابل تمیز کردن نیستند جهت جلوگیری از تجمع مواد غذایی در این نواحی و جلو گیری از پوسیدگی،دندانپزشک با مواد مخصوص شیار پوش(فیشور سیلنت)این شیار ها را طی پروسه 10 دقیقه ای را پر کرده ومسدود می کند که باعث می شود مواد غذایی دیگر به آن نواحی دسترسی نداشته باشند.این روش راحت و کم هزینه احتمال پوسیدگی دندان ها را بسیار کاهش میدهد و برای کودکان 6 تا 9 سال که اولین دندان های دائمی رویش پیدا میکنند انجام میشود نکات قابل توجه:انجام فیشور سیلنت به تنهایی بر روی دندان دلیلی بر عدم پوسیدگی دندانی نمی باشد بلکه کاهش احتمال پوسیدگی را به دلیل سهولت در انجام مسواک زدن به دنبال داردباید با تشخیص دندانپزشک درمان فیشور سیلنت برای کودکان انجام شودپس از فیشور سیلنت دندان ها بررسی 6 ماهه و یکساله دندان های کودک توصیه میگرددجرمگیری:اولین ومهمترین فواید جرمگیری پیشگیری از پوسیدگی دندان ها می باشد.پلاک باکتریال عامل ایجاد بیماریهای دهان و دندان (پریودنتال) است از آنجا که جرم به عنوان مهمترین عامل تجمع پلاکت میکروبی در توسعه این بیماری نقش دارد لذا برداشتن و حذف آن در درمان این بیماریها از اهمیت خاصی برخوردار است میکروب ها باعث ایجاد پلاک میکروبی می شوند و پلاک میکروبی در صورتی که با مسواک و نخ دندان از روی دندان پاک نشود در گذشت زمان روی هم انباشته و سفت و سخت میشود و جرم دندان را ایجاد میکند که این جرم در گذشت زمان باعث پوسیدگی دندان ها و در صورت عدم درمان موجب بیماری لثه و تحلیل استخوان فک میشود به همین دلیل اکثرا بعد از جرم گیری پوسیدگی ها ی دندان و تحلیل استخوان فک که در زیر جرم نهفته است در معرض دید قرار میگیردجرمگیری دندان در هر فرد بستگی به جرم دندان دارد و در صورت وجود جرم باید سالیانه انجام شودترمیم دندان ها:ترمیم دندان های شیری با توجه به اهمیت و نقش موثر آن ها در رویش دندان دائمی لازم است با نظر دندانپزشک انجام شود و عصب کشی در دندان شیری به عصب دندان دائمی آسیب نمی رساند اما در صورت عدم درمان آن باعث ایجاد پوسیدگی در دندان های دائمی در حال رویش میشودترمیم دندان های دائمی بستگی به میزان نفوذ پوسیدگی در مینا و عاج دارد.اگر پوسیدگی در مینای دندان باشد با یک ترمیم ساده و رعایت نکات بهداشتی(مسواک و نخ دندان بعد از هر وعده غذایی)میتوان از پیشرفت پوسیدگی جلو گیری کرداگر پوسیدگی به عاج دندان نفوذ کرده باشد(علایمی مانند احساس گرما یا سرما در هنگام خوردن غذا) بهتر است با ترمیم و رعایت نکات بهداشتی از پیشرفت پوسیدگی جلوگیری کرداگر پوسیدگی به مغز دندان نفوذ کرده باشد با توجه به اینکه مغز دندان حاوی رگ های خونی و اعصاب میباشد علاوه بر ترمیم نیاز به عصب کشی نیز میباشد تا از عوارض بعدی مانند آبسه دندانی و وارد شدن عفونت به خون و.... جلوگیری گردد.بهترین زمان انجام مداخلات دندانپزشکی در دوران بارداری سه ماهه دوم بارداری می باشد
